Języki indoeuropejskie

Języki indoeuropejskie Galeria ilustracji z opisami w języku polskim, związanych z rodziną języków indoeuropejskich oraz językoznawstwem indoeuropejskim. Gallery page in Polish, containing specially selected images related to Indo-European language family and Indo-European studies.

(1) Mapki rozmieszczenia geograficznego rodziny • (2) Mapki gałęzi językowych i języków • (3) Mapki historyczne • (4) Pozostałe mapki • (5) Diagramy, schematy i wykresy • (6) Drzewa filogenetyczne • (7) Indoeuropejskie zabytki językowe • (8) Różne inne ilustracje • (9) Indoeuropeiści

Mapki rozmieszczenia geograficznego rodziny[edit]

Rozmieszczenie etnolektów albańskich
Rozmieszczenie starożytnych języków anatolijskich na terenach dzisiejszej Turcji
Rozmieszczenie języków bałtyckich
Rozmieszczenie nowożytnych języków celtyckich
Rozmieszczenie języków germańskich w Europie
Rozmieszczenie etnolektów helleńskich w Grecji i na Cyprze z uwzględnionym podziałem dialektalnym języka nowogreckiego
Rozmieszczenie wybranych języków indoaryjskich
Rozmieszczenie wybranych języków grupy irańskiej
Rozmieszczenie starożytnych języków italskich na terenach dzisiejszych Włoch
Rozmieszczenie języków nuristańskich
Rozmieszczenie współczesnych etnolektów ormiańskich
Rozmieszczenie głównych języków romańskich w Europie
Rozmieszczenie języków słowiańskich
Rozmieszczenie starożytnych języków tocharskich
Przybliżony zasięg geograficzny wybranych języków paleobałkańskich między V a I w. p.n.e. Obszary kreskowane oznaczają ekspansję celtycką (zielone) i grecką (żółte). Kwadracikami oznaczono dackie nazwy miejscowe, kółeczkami – trackie
Przybliżona lokalizacja starożytnych, indoeuropejskich i potencjalnie indoeuropejskich języków na terenach Europy Południowej
Różne gałęzie języków indoeuropejskich nad Morzem Kaspijskim w obrębie podgrupy płn.-zach.irańskiej
Rozmieszczenie języków podrodziny bałtosłowiańskiej
Ekspansja i upadek języków celtyckich
Główne obszary bałkańskiej ligi językowej

Hipotetyczny, przybliżony zasięg terytorialny języka praindoeuropejskiego zgodnie z teorią kurhanową (pontycko-kaspijską)
Hipotetyczna praojczyzna Indoeuropejczyków według teorii kurhanowej
Hipotetyczna praojczyzna i możliwy schemat ekspansji indoeuropejskiej według teorii kurhanowej
Schemat najwcześniejszych migracji praindoeuropejskich zgodnie z teorią o południowokaukaskim pochodzeniu Praindoeuropejczyków
Hipotetyczne migracje kultur indoeuropejskich – animacja
Języki indoeuropejskie 5500 lat temu
Języki indoeuropejskie 4500 lat temu
Języki indoeuropejskie 3500 lat temu
Języki indoeuropejskie 2500 lat temu
Języki indoeuropejskie 1500 lat temu
Hipotetyczny zasięg wczesnych grup indoeuropejskich ok. 2000 r. p.n.e.
Podział głównych gałęzi indoeuropejskich na kentum i satem oraz ich przybliżone rozmieszczenie w połowie I tysiąclecia p.n.e.
Wybrane izoglosy w różnych gałęziach języków indoeuropejskich ok. 500 lat p.n.e.

Zasięg hipotetycznej makrorodziny nostratycznej
Zasięg hipotetycznej boreańskiej fyli językowej
Granica pomiędzy językami kentum i satem we współczesnej Europie (języki satem po prawej stronie czerwonej linii)
Kontinua dialektalne w Europie
Zachodnioromańskie kontinuum dialektalne – mozaika wzajemnie przenikających się dialektów języków romańskich w Europie Zachodniej.
Poziom znajomości języka angielskiego według wskaźnika EF English Proficiency Index w badanych krajach (2019)

Szczegółowe drzewo języków rodziny (duży rozmiar)
Schemat głównych gałęzi języków indoeuropejskich – ich pokrewieństwo filogenetyczne, historyczny podział geograficzny oraz fonetyczny podział kentum–satem
Podział rodziny indoeuropejskiej na grupy – wersja alternatywna
Schemat wczesnych indoeuropejskich areałów dialektalnych z regionalnymi innowacjami językowymi (Bednarczuk 1986)
Rdzeń słowa „wilk” (*u̯l̥kʷo-) w języku praindoeuropejskim oraz jego formy potomne w różnych językach, od góry w prawo: polskim, litewskim, sanskrycie, perskim, albańskim, greckim, łacinie i angielskim
Procentowy udział rodzin językowych pod względem liczby mówiących według Ethnologue (2017)
Udział różnych haplogrup wśród wybranych populacji krajów Europy, Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej (2005)

Jedno z pierwszych drzew genealogicznych języków indoeuropejskich (Schleicher 1861/62)
Ringe, Warnow i Taylor 2002
Beekes 2011, Kapović 2017
Chang i in. 2015
Kassian i in. 2021
Gamkrelidze i Iwanow 1984
Gamkrelidze i Iwanow 1984 – wersja alternatywna
Hamp 1990
Sergent 1995
Gray i Atkinson 2003 – drzewo na podstawie badań glottochronologicznych
Chang i in. 2015 – wersja alternatywna
Uproszczona wersja drzewa hipotetycznych makrorodzin eurazjatyckiej i nostratycznej

Tabliczka z hetyckim pismem klinowym
Pierwszy rozszyfrowany przez Bedřicha Hroznego zapis w języku hetyckim (pismo klinowe)
nu NINDA-an e-iz-za-at-te-ni
‘Teraz chleb będziecie jeść’
wa-d-da-ar-ma e-ku-ut-te-ni
‘Wodę potem będziecie pić’
Tabliczka w języku mykeńskim (ok. 1200 p.n.e.) zapisana pismem linearnym B
Hieroglify luwijskie
Frygijska inskrypcja z Gordion (ok. VIII w. p.n.e.)
Łacińska inskrypcja na fibuli z Praeneste z VII w. p.n.e. (zapis od prawej do lewej)
MANIOS:MED:FHE:FHAKED:NUMASIOI
‘Maniusz wykonał mnie dla Numeriusza’
Wojownik z Capestrano z inskrypcją w języku południowopiceńskim (po 600 p.n.e.)
Fragment inskrypcji z Behistun w języku staroperskim, zapisany pismem klinowym (ok. 520 p.n.e.)
Tabliczka z VI lub VII w. n.e. w języku tocharskim B, odkryta na początku XX w.

Wybrane systemy pisma używane w dawnych językach indoeuropejskich. Od góry: klinowe, hieroglify, fuþark, ogamiczne
Wybrane systemy pisma stosowane we współczesnych językach rodziny. Po lewej: łacińskie, greckie, cyrylica, ormiańskie. Po prawej: hebrajskie, arabskie, dewanagari, syngaleskie
Zawieszki z napisami w kreolskim języku tok pisin, jednym z urzędowych języków Papui-Nowej Gwinei
Artefakty charakterystyczne dla wczesnych społeczności indoeuropejskich:
(a) kurhan – mogiła w kształcie kopca (tu: kurhan z terenów późniejszej kultury przeworskiej);
(b) rydwan – pojazd konny, istotny w ekspansji części grup (tu: egipska ilustracja rydwanu hetyckiego);