Esperanto subtitles for clip: File:Wikipedia ridotto.ogv

1
00:00:07,686 --> 00:00:11,934
Vikipedio naskiĝas dum 2001 kaj evoluis laŭ la ideo krei

2
00:00:11,973 --> 00:00:15,443
la plej grandan enciklopedion kun malfermita enhavo en la tuta historio.

3
00:00:15,710 --> 00:00:19,598
Vikipedio estas redaktita danke al kontribuo de multaj volontuloj.

4
00:00:19,751 --> 00:00:22,465
Ĉiu povas kunlabori. Ni vidu kiel.

5
00:00:23,854 --> 00:00:27,300
Preskaŭ ĉiu paĝo de Vikipedio montras supre

6
00:00:27,335 --> 00:00:30,492
langeton kun la skribaĵo "redakti", kiu permesas fari

7
00:00:30,536 --> 00:00:34,428
precize tiun, kiun ĝi diras: modifi la paĝon, kiun oni legas.

8
00:00:35,043 --> 00:00:39,465
Fakte, Vikipedio ne havas redakcion: iu ajn uzanto

9
00:00:39,540 --> 00:00:42,990
povas aliri la enhavojn de ĉiu vikipedia paĝo

10
00:00:43,019 --> 00:00:45,932
kaj modifi ilin, sen devigo pri aliĝo.

11
00:00:46,151 --> 00:00:49,719
La formatado de la teksto sekvas apartajn regulojn,

12
00:00:49,728 --> 00:00:53,638
sed ĝi estas sufiĉe simpla lingvaĵo, facile lernebla.

13
00:00:53,989 --> 00:00:57,078
Konservante la ŝanĝojn oni konsentas cedi

14
00:00:57,112 --> 00:00:59,573
propran kontribuon kun libera permeso.

15
00:00:59,652 --> 00:01:03,546
Iu ajn povos konsulti, uzi kaj readapti la tekston,

16
00:01:03,561 --> 00:01:07,693
ankaŭ por komercaj celoj, sub kondiĉo citi la aŭtorojn

17
00:01:07,721 --> 00:01:11,200
kaj reapliki la saman permeson al ĉiu derivita verko.

18
00:01:11,561 --> 00:01:16,019
Krome gravas memorigi ke ĉiu uzanto, ankaŭ ne aliĝinta,

19
00:01:16,073 --> 00:01:19,998
ĉiam restas persone respondeca pri propraj modifoj.

20
00:01:20,542 --> 00:01:24,743
Je ĉi punkto la modifo tuj estas videbla de ĉiuj!

21
00:01:25,715 --> 00:01:29,795
Vikipedio ne estas nedistingebla kolekto de informoj,

22
00:01:29,820 --> 00:01:34,142
sed ĝi estas enciklopedio, sistema kolekto pri la homa scio.

23
00:01:34,361 --> 00:01:36,797
En Vikipedio fakte oni ne devas enmeti

24
00:01:36,816 --> 00:01:40,559
vortarajn difinojn kaj eĉ ne originaj esploradoj.

25
00:01:41,748 --> 00:01:44,853
Ĉiu paĝo havas sian kronologion, kiu enlistigas

26
00:01:44,878 --> 00:01:48,311
ĉiu versio realigita ekde ĝia kreo.

27
00:01:48,562 --> 00:01:51,551
Krom la horo, la dato kaj la celo de la modifo

28
00:01:51,566 --> 00:01:54,416
la programo ankaŭ registras la modifinton.

29
00:01:54,638 --> 00:01:57,534
Se la uzanto estas anonima, oni registras

30
00:01:57,541 --> 00:02:00,116
la IP-adreson el kie ĝi estis farita.

31
00:02:00,679 --> 00:02:03,639
La kronologio permesas kompari

32
00:02:03,679 --> 00:02:06,777
du malsimilajn versiojn por rimarkigi la diferencojn.

33
00:02:07,467 --> 00:02:11,381
Ĉe Vikipedio nenio perdiĝas, sed por la unuaj provoj

34
00:02:11,397 --> 00:02:14,586
estas pli bone uzi la provejo, nomita ankaŭ "sandbox",

35
00:02:14,610 --> 00:02:16,755
kiu povas esti modifita laŭplaĉe.

36
00:02:16,803 --> 00:02:20,736
Por labori pli trankvile, aliĝinta uzanto ankaŭ povas krei

37
00:02:20,801 --> 00:02:24,334
propran provejon en sia uzantopaĝo.

38
00:02:24,924 --> 00:02:28,020
Por generi novan paĝon, sufiĉas krei ligon,

39
00:02:28,109 --> 00:02:30,844
aŭ klaki sur "ruĝa ligo" jam ekzistanta.

40
00:02:30,929 --> 00:02:33,148
Ĉiokaze bona kutimo estas antaŭe kontroli

41
00:02:33,209 --> 00:02:35,461
ĉu la paĝo jam ekzistu.

42
00:02:36,025 --> 00:02:38,838
Por certigi la bonan funkciadon de la projekto,

43
00:02:38,841 --> 00:02:42,074
la kolektivo prilaboris "gvidliniojn", kiujn ĉiu uzanto

44
00:02:42,114 --> 00:02:44,811
estas petata respekti kaj igi respektataj.

45
00:02:45,253 --> 00:02:47,615
Unu el la ĉefaj kanonoj de Vikipedio

46
00:02:47,687 --> 00:02:50,075
estas la organizado de la enhavoj laŭ modeloj.

47
00:02:50,147 --> 00:02:53,071
Ni vidu la ĝeneralan strukturon de artikolo.

48
00:02:53,977 --> 00:02:58,354
La komenca sekcio devas mallonge kaj simplvorte resumi

49
00:02:58,370 --> 00:03:00,824
la ĉefajn aferojn, kiujn troviĝas en la artikolo.

50
00:03:00,989 --> 00:03:03,828
La paĝo prezentiĝas laŭ sekcioj (aŭ alineoj),

51
00:03:03,879 --> 00:03:06,856
kiuj aŭtomate estas resumitaj en indekso.

52
00:03:07,138 --> 00:03:10,739
Ĉe Vikipedio oni povas enmeti bildojn, fotojn

53
00:03:10,759 --> 00:03:14,142
kaj ankaŭ filmetojn, sed estas nepre necesita certiĝi

54
00:03:14,188 --> 00:03:17,207
ke la alŝutita materialo estas libere uzebla,

55
00:03:17,221 --> 00:03:19,994
nome, donita per libera permeso!

56
00:03:20,434 --> 00:03:23,597
Ĉiu informo enhavita en la artikoloj devas esti

57
00:03:23,604 --> 00:03:26,765
fidinda kaj kontrolebla, pro tio

58
00:03:26,805 --> 00:03:29,158
necesas ĉiam citi la fontojn el kie ĝi estis eltirita,

59
00:03:29,167 --> 00:03:32,283
fontoj, kiuj devas esti vaste agnoskitaj kaj akceptitaj.

60
00:03:32,497 --> 00:03:35,339
Ĉe la fino de ĉiu artikolo, post la ĉefa teksto,

61
00:03:35,353 --> 00:03:37,648
ĉeestas diversaj aldonaj paragrafoj

62
00:03:37,665 --> 00:03:40,095
kiuj direktas al pluaj informoj.

63
00:03:40,302 --> 00:03:43,422
Por kelkaj temaj projektoj, ekzistas konvencioj

64
00:03:43,405 --> 00:03:47,109
kaj gvidlinioj specifaj, kiuj helpas la redaktadon.

65
00:03:48,500 --> 00:03:50,930
Neevitebla principo de Vikipedio

66
00:03:50,964 --> 00:03:53,335
estas la uzo de neŭtrala vidpunkto.

67
00:03:53,361 --> 00:03:55,981
La artikoloj ne devas enhavi juĝoj pri la substanco,

68
00:03:56,011 --> 00:03:59,739
sed ili devas prezenti ĉiun gravan vidpunkton

69
00:03:59,754 --> 00:04:03,297
justmaniere, taŭga kaj sen antaŭjuĝoj.

70
00:04:04,289 --> 00:04:08,548
Ĉiu artikolo de Vikipedio estas flankita de diskutpaĝo,

71
00:04:08,627 --> 00:04:11,086
kie la uzantoj povas kompari la ideojn

72
00:04:11,114 --> 00:04:14,184
kaj akordiĝi pri versio plejeble taŭga kaj akceptita.

73
00:04:14,395 --> 00:04:17,464
Malsimile ol la paĝoj de la artikoloj, tie ĉi la intervenoj

74
00:04:17,493 --> 00:04:20,784
devas ĉiam esti subskribitaj, sed oni ĝuste memorigi ke Vikipedio

75
00:04:20,823 --> 00:04:24,667
ne estas loko, kie esprimi proprajn aŭ partiecajn vidpunktojn.

76
00:04:25,117 --> 00:04:27,117
Kiam uzanto bezonas

77
00:04:27,147 --> 00:04:29,753
paroli al pli personoj samtempe,

78
00:04:29,823 --> 00:04:33,631
pri ĝenerala interesa problemo aŭ pri specifa sektoro,

79
00:04:33,655 --> 00:04:37,510
li povas uzi la Diskutejon aŭ la respektivajn temajn diskutejojn.

80
00:04:37,995 --> 00:04:41,242
Ĉiu aliĝinto disponas pri persona paĝo,

81
00:04:41,273 --> 00:04:44,115
kie li povas enmeti kelkajn informojn pri si mem.

82
00:04:44,226 --> 00:04:47,802
Ankaŭ ĉi tiu paĝo estas flankita de diskutpaĝo,

83
00:04:47,827 --> 00:04:51,693
kiun oni uzas kiel ĝi estu persona retpoŝto.

84
00:04:51,983 --> 00:04:55,753
Pri teknikaj temoj oni povas demandi la plej esperantajn uzantojn,

85
00:04:55,815 --> 00:04:58,338
ekzemple pere de la Informgiĉeto.

86
00:04:58,353 --> 00:05:02,030
Pri la enhavoj oni povas konsulti Orakolon.

87
00:05:02,924 --> 00:05:06,262
En okazo de evidentaj misuzoj aŭ agoj de vandalismo,

88
00:05:06,294 --> 00:05:09,319
kelkaj aliĝintoj, nomitaj "administrantoj",

89
00:05:09,386 --> 00:05:12,083
povas interveni per specifaj agoj,

90
00:05:12,109 --> 00:05:15,486
kiel bloki uzanton aŭ forigi aŭ bloki paĝon.

91
00:05:15,664 --> 00:05:18,384
La administrantoj estas volontuloj, kiuj akiris

92
00:05:18,384 --> 00:05:22,048
la fidon de la kolektivo kaj ili estis elektitaj pere de elektado.

93
00:05:22,218 --> 00:05:25,355
Ili plenumas delikatajn teknikajn operaciojn

94
00:05:25,357 --> 00:05:27,646
kaj certigas la respekton pri la gvidlinioj de la projekto,

95
00:05:27,664 --> 00:05:30,453
sed ili ne estas la respondeculoj de Vikipedio.

96
00:05:31,311 --> 00:05:34,532
Vikipedio estas administrita de Wikimedia Foundation,

97
00:05:34,542 --> 00:05:37,960
fondaĵo sen profitaj celoj, lokiĝita en San Francisco,

98
00:05:37,958 --> 00:05:41,090
kiu certigas la rimedojn por la progresigo de la projekto.

99
00:05:41,281 --> 00:05:44,554
La fondaĵo, fondita dum 2003, vivas danke al

100
00:05:44,559 --> 00:05:47,233
subvencioj fare de publikaj institucioj kaj privatuloj,

101
00:05:47,235 --> 00:05:51,571
sed ĉefe danke al multegaj mikro-donacioj fare de unuopaj personoj.

102
00:05:51,853 --> 00:05:54,959
Por konservi nepran sendependon kaj kuntreni

103
00:05:54,991 --> 00:05:59,277
multajn kontribuantojn, ĉe Vikipedio ne estas reklamoj.

104
00:05:59,979 --> 00:06:04,125
Intertempe ĉe la tuta mondo naskiĝis diversaj asocioj de volontuloj

105
00:06:04,181 --> 00:06:07,761
kiuj loke antaŭenigi Vikipedion kaj la fratajn projektojn.

106
00:06:08,105 --> 00:06:11,624
Ĉe Italujo ekde 2005 estas Wikimedia Italia,

107
00:06:11,671 --> 00:06:15,961
kiu krom la projektoj de Wikimedia Foundation, antaŭenigas aliajn iniciativojn

108
00:06:15,973 --> 00:06:19,662
rilate al libera disvastigo de la kulturo kaj la sciaro.

109
00:06:19,898 --> 00:06:23,992
Kaj al Wikimedia Italia povas adresi la gazetaro, la firmoj

110
00:06:24,029 --> 00:06:28,130
kaj la lernejoj por havi pliajn informojn en italo pri Vikipedio.

111
00:06:28,981 --> 00:06:31,905
Multegaj volontuloj senpage akumulas,

112
00:06:31,913 --> 00:06:35,649
ordigas kaj strukturas la kunpartigitajn sciojn de nia nuntempo

113
00:06:35,701 --> 00:06:39,149
por liberigi ilin. Ĉu vi?

114
00:06:39,352 --> 00:06:42,605
Estu kuraĝaj: Vikipedio estas malfermita por ĉiuj!

115
00:06:54,000 --> 00:06:56,000


116
00:06:57,000 --> 00:06:59,000