File:COLLECTIE TROPENMUSEUM Houten beeld met mannenkop en snoeren kaurischelpen en munten symbool van de Eshu- of Legba-cultus TMnr 2812-3.jpg

Nederlands: Houten beeldje met tien snoeren kaurischelpjes, symbool van de Eshu- of Legba-cultus. Elk snoertje heeft aan de bovenkant een 1/10 pennystuk van Brits West-Afrika.

Dergelijke voorwerpen worden gebruikt op altaren en schrijnen, en tevens in processies en festivals als dansstaf door aanhangers ter ere van Eshu (ook bekend als (E)Legba). Hoewel doorgaans de figuur een aanhanger van de cultus representeert, wordt ook de godheid zelf weergegeven. De kaurischelpen waren ooit betaalmiddel en verwijzen naar de handel en naar de welvaart die deze god brengt. Figuren die verband houden met de Edju- of Eshu-cultus zijn herkenbaar aan hun haartooi. Deze kapsels verwijzen naar de betrokkenheid van Eshu of Legba bij mannelijke sexualiteit en romantische verwikkelingen. Priesters van de cultus dragen hun haar op deze manier. Hoewel dit beeld mannelijk is, worden gelijksoortige vrouwelijke beelden gemaakt, want Eshu kan als beide worden verbeeldt.

De Yoruba godenwereld bestaat uit een eindeloos aantal goden, orisha genoemd. Sommigen van hen zijn in het begin der tijden geschapen door de Grote God Olorun. Natuurelementen zoals bergen, rivieren en bliksem kunnen als orisha worden gezien, terwijl ook helden vergoddelijkt worden. De God Shango bijvoorbeeld is tegelijkertijd de personificatie van de donder, maar ook een vergoddelijkte cultuurheld, de vierde koning van het Oyo rijk.

Eshu is een bemiddelaar tussen de goden en de mens. Hij is nauw verbonden aan Orunmila, godheid van de zekerheid en de orde, en belichaamt onzekerheid, toeval en narigheid. Yoruba kunnen deze goden niet los van elkaar zien, want orde bestaat niet zonder wanorde. Eshu is echter ook de boodschapper van de goden en om de aandacht te trekken van positieve goden moet men eerst deze 'trickster' benaderen. Een babalao bemiddelt tussen Orunmila en Eshu en de mens via het orakelproces, ifa (Visona, 2000:246-251).

Bij de geboorte van een kind bijvoorbeeld wordt het Ifa-orakel geraadpleegd om te bepalen tot welke eredienst het kind behoort. Jongens krijgen een mannenfiguur, meisjes een vrouw. De figuren van deze dienst worden tijdens de kindertijd vervaardigd en op huisaltaren geplaatst of bijgezet op het familiealtaar in het huis van de familie-oudste, waar alle erediensten van familieleden zijn vertegenwoordigd. Degene die de eredienst serieus neemt zal worden beschermd door de symbolen, terwijl de anderen niet veel geluk zullen kennen. er zijn mannen die met een ketting aan symbolen van dorp naar dorp trekken waar ze dansen voor geld of voedsel hetgeen de gever in positief daglicht zet bij Eshu.

Al vanaf de 11e eeuw de eerste stad van de Yoruba, Ile-Ife, het centrum van een invloedrijke stadstaat, en gauw volgden andere stadstaten met bruisende centra. Deze ontwikkeling heeft zich tot de dag van vandaag voortgezet. De Yoruba cultuur heeft nauwe raakvlakken met die van de Fon in zuidelijk Benin en Togo. Hun politieke systemen en religieuze werelden zijn vrijwel identiek, en ook de kunsten van beide groepen tonen wederzijdse beïnvloeding.

Veel van de objecten worden gebruikt in de religie en voor het onderschrijven van de leiderschapssystemen van het koninklijke hof en van de ouderengenootschappen, de Ogboni. Deze genootschappen, met zowel mannelijke als vrouwelijke leden, regeren samen met de koning. Ogboni moet machtsmisbruik door de koning voorkomen, fungeren als rechtbank en spelen een hoofdrol bij het kiezen, inaugureren maar ook begraven van koningen.

De Yoruba zijn het meest urbane Afrikaanse volk. Al vanaf de 11e eeuw was hun eerste stad, Ile-Ife, het centrum van een invloedrijke stadstaat, en gauw volgden andere stadstaten met bruisende centra. Deze ontwikkeling heeft zich tot de dag van vandaag voortgezet. De Yoruba cultuur heeft nauwe raakvlakken met die van de Fon in zuidelijk Benin en Togo. Hun politieke systemen en religieuze werelden zijn vrijwel identiek, en ook de kunsten van beide groepen tonen wederzijdse beïnvloeding.

Veel van de objecten worden gebruikt in de religie en voor het onderschrijven van de leiderschapssystemen van het koninklijke hof en van de ouderengenootschappen, de Ogboni. Deze genootschappen, met zowel mannelijke als vrouwelijke leden, regeren samen met de koning. Ogboni moet machtsmisbruik door de koning voorkomen, fungeren als rechtbank en spelen een hoofdrol bij het kiezen, inaugureren maar ook begraven van koningen.