File:COLLECTIE TROPENMUSEUM Hoofdtooi van een Oba met kralen versierd TMnr 5008-1.jpg

Nederlands: De kralen hoofdtooi wordt uitsluitend door de Oba, koning, gedragen. Ze maakt deel uit van een groot aantal attributen die met het koningschap te maken hebben, zoals schoenen, waaiers, vliegenmeppers, voetenbankjes, wandelstokken, ceremoniële staven, tronen, etc. Al deze voorwerpen worden met kralen versierd.

De kralen en motieven staan in verband met de goden en voorouders en vertegenwoordigen een bovennatuurlijke kracht. De antropomorfe gezichten stellen Oduduwa voor, de eerste koning en mythische stichter van de Yoruba. Ze symboliseren de almacht van de koning en het feit dat hij zich van alles in zijn omgeving bewust is, niets blijft voor hem verborgen.

De vogel verwijst naar de mystieke communicatie van de koning met de goden die via een magische vlucht plaats vind. In de top van de tooi worden medicijnen verborgen die het hoofd van de koning en zijn persoonlijk lot moeten beschermen. De hoofdtooien worden door vrouwelijke bedienden van de koning of zijn oudste vrouw ritueel verzorgd.

De koning heeft meerdere hooftooien, hierbinnen neemt elke tooi zijn eigen hierarchische positie in. In sommige Yorubagroepen wordt de belangrijkste hoofdtooi in een speciale kamer bewaard en wordt alleen bij bepaalde belangrijke gebeurtenissen door de koning gedragen.

Bij dit exemplaar ontbreekt de sluier van kralen, zonder deze sluier verliest de hoofdtooi zijn betekenis. De koning mag de binnenzijde van zijn versierde hoofdtooi nooit aanschouwen, hierin huizen namelijk magische krachten die de macht hebben een onvoorzichtige drager met blindheid te slaan. De sluier beschermt de koning hiertegen.

Een koning die zich misdraagt kan door de raad van ouderen tot aftreden gedwongen worden door hem in de hoofdtooi te laten kijken. Na deze 'hint' heeft hij nog tijd om zelfmoord te plegen of te wachten op executie.

Volgens informatie van de verkoper werd deze hoofdtooi gemaakt door de Adishina familie in Elon Alaye.

De Yoruba is het meest urbane Afrikaanse volk. Al vanaf de 11e eeuw was hun eerste stad, Ile-Ife, het centrum van een invloedrijke stadstaat, en gauw volgden andere stadstaten met bruisende centra. Deze ontwikkeling heeft zich tot de dag van vandaag voortgezet. De Yoruba cultuur heeft nauwe raakvlakken met die van de Fon in zuidelijk Benin en Togo. Hun politieke systemen en religieuze werelden zijn vrijwel identiek, en ook de kunsten van beide groepen tonen wederzijdse beïnvloeding.

Veel van de objecten worden gebruikt in de religie en voor het onderschrijven van de leiderschapssystemen van het koninklijke hof en van de ouderengenootschappen, de Ogboni. Deze genootschappen, met zowel mannelijke als vrouwelijke leden, regeren samen met de koning. Ogboni moet machtsmisbruik door de koning voorkomen, fungeren als rechtbank en spelen een hoofdrol bij het kiezen, inaugureren maar ook begraven van koningen.