File:Zografos-Makriyannis 09 The battles of Peta.jpg

Ελληνικά: Σκηνή από την Ελληνική Επανάσταση του 1821 Πίνακας του Παναγιώτη Ζωγράφου με την καθοδήγηση του Μακρυγιάννη.

ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΕΙΣ ΕΙΣ ΑΡΤΑΝ.

1. Ἡ Άρτα µε το κάστρον της και µε όλας της τας πέριξ θέσεις. Την ΄Αρταν και το φρούριον τα εβάστουν ως 10.000 Τούρκοι. Κεφαλαί των Τούρκων ήτον ο Χασάν πασσάς, ο Χασνατάρης, ο Ισμαήλ πασσάς Πλιάσας, Πασιόμπεης Γιαννιώτης, Χασάν μπέης Βεργιόνης, Ισμαήλ µπέης Κόνιτζας, Μαξούταγας, Σούλτζα Κόρτζιας και άλλοι πολλοί. - 2. Το Σαράγιον και την Παρηγορίτζα την εβαστούσεν ο Ισμαήλ πασσάς Γιαννιώτῃς και εἴχεν επάνω και κανόνια. Έγινε σχέδιον να υπάγωσιν εναντίον των οι Ελληνες. - 3. Επήγαν και έπιασαν το Μαράτ και ντζιαµί καρσί από την Άρταν έως 3.000. Κεφαλαί αυτών ο Νότης, Καραϊσκάκης, ο Μάρκος, ο Γ. Δράκος, ο Βέικος, Τζαβελαίοι, Γ. Κουτηλίδας και άλλοι αξιωματικοί. Κεφαλαί Τουρκικαί οπού ήσαν µε ημάς ήτον εκεί Άγο Βασιάρης, Σουλεϊµάν Μέτος και ο υιός του Μουρτοτζάλη. - 4. Ο ονομαζόμενος Προφήτης Ηλίας. Επήγαμεν όσοι ήμεθα εις το Κομπότι και Πέτα εκεί έως 1.000. Κεφαλαί αυτών ο Γώγος, Α. Ίσκος, ο Βαρνακιώτης, Τζόγκας, Κατζικογιάννης, Γρίβας, Βλαχόπουλος, Γ. Βαλτινός και άλλοι πολλοί αξιωματικοί. -- 5. Επήγαν οι Τούρκοι εἰς το Μαράτ, χάλασαν τους Έλληνας. -- 6. Εκλείσθησαν µέσα εἰς το ντζιαµί ο Καραϊσκάκης και ο Μάρκος και άλλοι και επολέμησαν και ξαναγύρισαν οι Έλληνες και εχάλασαν τους Τούρκους. - 7. Οι τζακισµένοι Τούρκοι γυρίζουν οπίσω εις την Άρταν. -8. Εδιόρισαν 300 στρατιώτας Ελληνας, κεφαλαί αυτών ο Μάρκος, Καραϊσκάκης, Βέικος, Μουρτοτζάλης, Μέτος, Κουτηλίδας και άλλοι αξιωματικοί, να πάνε να πιάσουν το Μουχούστ και τους Μύλους. - 9. Από τον Άγιον Ηλίαν διόρησαν Ι00 Ελληνας να πιάσουν τους Αγίους Αποστόλους και τήν Οδηγήτριαν, οπού την βαστούσαν οι Τούρκοι. Κεφαλαί αυτών των εκατόν ο Νάση Φωτομάρας και ο Μακρυγιάννης. -- 10. Πηγαίνοντας οι τριακόσιοι διά την θέσιν τους, εβγήκαν οι Τούρκοι πεζοί και ιππείς µε κανόνια εναντίον των. Οἱ Έλληνες έβγαλαν τα σπαθιά και πετζόκοψαν αρκετούς καὶ τους πήγαν έως το Σαράγιον κυνηγόντας. - 11. Οι εκατόν Έλληνες οπού διορίσθησαν από τον Άγιον Ηλίαν έπιασαν τήν θέσιν Αγίους Αποστόλους. Πριν τζακίσωσι οἱ εἰς τον αρ. 10 Τούρκοι ήλθεν και εις τους Αγίους Αποστόλους µία τουρκική δύναμις έως 1.000 και πολεμούντας τους νικήσαμεν και τους εβάλαμεν εμπρός, και µε αυτό το τζιάκισµα ἀφήσαν και την Οδηγήτριαν και προχωρώντας µέσα άφησαν οι Τούρκοι και την Παρηγορίτζα και επροχωρήσαμεν εμείς µέσα εἰς τήν χώραν. - 12. Οι Τούρκοι οπού ήλθαν εις τους Αγίους Αποστόλους. - 13. Τους ετζακίσαµεν. -- 14. Οδηγήτρια. -- 15. Το µοναστήριον η Φανερωμένη και απέξω και Πόρτες λεγόμεναι. -- 16. Και το βαστούσεν ο Ισμαήλ πασσάς Πλιάσας, εδιορίσθη δε ο Γώγος και άλλοι και τους πολέμησαν ανδρείως και γενναίως και τους ετζάκισαν και απ᾿ αυτά τα µέρη. Και ἐμπήκαν τα Ελληνικά στρατεύματα όλα µέσα και πολιόρκησαν τους Τούρκους δέκα εξ ἠμέρας, έως τον αρ. 17. Επολεμούσαµεν δὲ νύκτα και ηµέραν. Εσκοτώθησαν Τούρκοι αρκετοί, Έλληνες ολίγοι. - 18. Το χωρίον Πέτα πρωτήτερα από τους άνω οπού είπαµεν πολέμους ήλθαν οι Τούρκοι εις το Πέτα, Σεφτή πασσάς, Ιακόβης, Χασνατάρης, Ισμαήλ πασσά Πλιάσας, Χασάν πασσάς, Ισμαήλ πασσά Γιαννιώτης, Χασάν Βεργιόνης, Σούλτζε Κόρτζιας και άλλοι πολλοί έως 7.000. Την θέσιν του Πέτα την εβάστασαν έως 300 Έλληνες, κεφαλή ο Γώγος, ο Σταμούλη Μαλεσιάδας µε τους Βαλτινούς και ο Τζέλιος µε ολίγους Ξερομερίτας, ήτον και ο Μακρυγιάννης. Επιάσθη ο πόλεμος πολλά πρωί και διήρκεσε έως το δήλινόν και τους πήραν εμπρός οι Έλληνες και τους πήγαν κυνηγώντας τους έως το ποτάμι και εσκοτώθησαν αρκετοί. -- 19. Εξαναπήγαν οἱ Τούρκοι εἰς του Πέτα και πολέμησαν µε τους «Φιλέλληνας και εχαλάσθηκαν. -- 20. Η Θέσις της Σπλάντζας. Πήγαν οι Ἕλληνες και την έπιασαν έως 700, Κεφαλάς, Κυριακούλης Μαυρομιχάλης, Γεώργιος Κίτζιος, Μισολογγίται, Γεράσιμος Φωκάς µε Επτανησίους, Βέικος και Ζώης και οἱ καραβοκυραίοι µε τα καράβια τους, -- 21. Βώκος, Λάζαρος, Μαρούκας. Τούρκοι έως τρεις χιλιάδες κεφαλή ο Κιαχαγιάμπεης και άλλοι. Έγεινεν πόλεμος πεισματώδης εσκοτώθησαν από το εν µέρος και από το άλλο, εσκοτώθη και ο Κυριακούλης, -- 22 Χωρίον του Σουλίου. - 23. Κομιζάδες, στράτα των Ιωαννίνων. - 24. Χάνιον. -- 25. Γέφυρα της Άρτας, - 26. Ποταµός. - 27. Περιβόλια. - 26. Περιβόλι της Μητροπόλεως και πύργος: τον βαστούσεν ο Μαζούταγας και εσκοτώθησαν από τους Έλληνας και ο υἱός του Μουρτοτσάλη. - 29, Κάτω Παναγιά. -- 30. Χωρίον Καμένο. - 31. Κεραµάτες. - 32. Κωστακοί. - 33. Χωρίον Γρεμενίζα και Άγιος Παντελεήμων. - 34. Βλαχιόραινα. -- 35. Θεοτοκίον. -- 36. Άγιος Θεόδωρος. - 37. Καμμένο Τζαμί. - 38. Ανεμόμυλοι.