File:Zicht op het refugie van de abdij van Grimbergen op de hoek Ziekeliedenstraat en Lieve-Heerstraat, 1760.jpg

English: Op de achtergrond de toren van de O.L.Vrouw-over-de-Dijlekerk.

Abdijen en kloosters hadden vaak één of meerdere refuges. Dit was een residentie binnen de muren van een nabije stad. Ze deed dienst als toevluchtsoord in tijden van oorlog, bood onderdak aan reizende kloosterlingen, had vaak een economisch en politiek belang, kon tevens een bergplaats zijn voor archieven en kostbaarheden en was meestal ook een statussymbool.

Verschillende abdijen en kloosters kozen er voor om een refuge te vestigen in het belangrijke economische en politieke centrum Mechelen. Eén daarvan was de in 1128 gestichte praemonstratenzerabdij van Grimbergen. Het is niet uitgesloten dat deze abdij in de loop van de jaren over verschillende refuges beschikte in de Dijlestad. In 1267 kreeg abt Gosuinus een huis bij de Onze-Lieve-Vrouw-over-de-Dijlekerk en in 1325 is er sprake van een “erve” van de abdij van Grimbergen in de Begijnenstraat. Of beiden daadwerkelijk als refuge hebben dienst gedaan, is niet duidelijk.

Pas vanaf de vijftiende eeuw kunnen we met zekerheid spreken van een refuge van Grimbergen. Abt Cornelius de Kempenere (1416/17-1427) kocht toen (20 juni 1426) met dat doel voor ogen van Jacobus de Heffene huis de “Gulden Ring” in de Onze-Lieve-Vrouwestraat (eerst gekende vermelding van dit huis in 1385). Doorheen de eeuwen werd het pand tot een schitterend complex uitgebouwd dat zich uitstrekte tussen de Gebroeders Verhaeghenstraat, Lieve-Heerstraat, Onze-Lieve-Vrouwekerkhof, Onze-Lieve-Vrouwestraat en het Rogbroekstraatje (nu Ziekeliedenstraat). Vooral rond het midden van de zeventiende eeuw, onder abt C.F. Velasco, werd er veel verbouwd. Belangrijk is eveneens de constructie van het poortgebouw in 1777. Vandaag is dit een beschermd monument.

Tussen 19 en 24 mei 1747 werden de gebouwen ingepalmd door de soldaten van het bezettingsleger van de Franse koning Lodewijk XV. Het zou niet de laatste keer zijn dat de wereldlijke overheid haar macht over de praemonstratenzers liet gelden. Onder keizer Jozef II werd de orde zelfs tijdelijk afgeschaft. Uiteindelijk verkochten de Fransen in 1797 het complex aan Jan Van Langendonck. Hij zou verschillende verbouwingen uitvoeren. Op het ogenblik van de koop werd een deel van het complex gebruikt door het leger.

Na Jan Van Langendonck bleven de gebouwen van de voormalige refuge nog geruime tijd in particuliere handen. Eén van de eigenaars was graaf de Buisseret. Hij kocht het huis in 1886. Het poortgebouw werd echter verkocht aan brouwer Eugeen van Velsen-Verbelen. Uit zijn boek Kinderleven blijkt dat Frans Perckmans er een vijftal jaar heeft gewoond. Zijn vader baatte er een bierhandel uit. In 1908 kon de Buisseret ook het biermagazijn kopen zodat alles weer één geheel vormde.

De Buisseret was een katholiek man. Zo liet hij de zuidoostvleugel van het pand vervangen door de kapel van de Mariacongregatie. Deze kapel werd gewijd in 1886 en bleef zeker in gebruik tot 1967. Vanuit dezelfde bekommernis ondernam de graaf de nodige stappen om een school in het gebouw op te richten. De exacte stichtingsdatum is niet bekend en het blijft eveneens onzeker wie er in het begin het onderwijs verzorgde. Mogelijk waren het aanvankelijk de broeders en nadien de zusters van barmhartigheid. Vanaf 1930 duiken de zusters van Vorselaar op en tijdens de laatste vier jaren van de school (1957-1961) stonden de ursulinen voor de klas.

Het moet druk geweest zijn in het complex want in 1916 kreeg de Melkdruppel, de voorloper van het Nationaal Werk voor Kinderwelzijn, er eveneens een plaats. Ook verschillende verenigingen hebben er in de loop van de jaren een onderkomen gevonden (Woudlopers, Gidsen, KAV, Onze-Lieve-Vrouwkoor en jeugdclub Jamaswapi). Het koor en de jeugdclub zijn er trouwens nog steeds actief. Verder zijn er een jazz-zolder en een vergaderruimte die verhuurd wordt aan verschillende verenigingen. Het geheel is nu eigendom van de Onze-Lieve-Vrouw-over-de-Dijlekerk.