File:Huisaltaar met het Laatste Avondmaal Huisaltaar met het Laatste Avondmaal, vermoedelijk afkomstig van de Commanderij van Sint Jan te Harderwijk, BK-BR-515.jpg

Nederlands:

Identificatie
Titel(s): Huisaltaar met het Laatste Avondmaal. Huisaltaar met het Laatste Avondmaal, vermoedelijk afkomstig van de Commanderij van Sint Jan te Harderwijk
Objecttype: huisaltaar
Objectnummer: BK-BR-515
Omschrijving: Het altaar is opgebouwd uit een postament, een vierhoekig middenstuk en een hoofdgestel met bekroning. Op het in de hoeken verkropte postament rusten twee albasten zuilen met composietkapitelen, die met de daarachter gelegen pilasters een eveneens verkropt hoofdgestel dragen. Zij sluiten een reliëf met het Laatste Avondmaal in, aan de zijden en bovenaan gevat in een smalle eierlijst. Het avondmaal vindt plaats in een interieur, waarvan de achterwand wordt gevormd uit rondbogen, rustend op gecanneleerde pilasters. Hiertegen staat de troon, waarop Christus is gezeten met Johannes voor zich. Zij zitten te midden van de apostelen aan een gedekte tafel, waarop vierkante 'tinnen' plakjes, een schaal met lam, een kelk en brood staan. Op de banken voor de tafel zitten drie apostelen, onder wie Judas, herkenbaar aan de geldbuidel, aan wie Christus het brood uitreikt. Op de voorgrond rechts een kruik en links een lampetkan. In de bekroning een van boven afgerond reliëf, waarop Maria, zittend op wolken, met rechts voor haar gestrekte arm het Kind op een wolk en links Johannes met het lam. Maria houdt in elke hand een vrucht. Het postament heeft een reliëf met de voorafbeelding van de Eucharistie: links staat de koning-priester Melchisedek met brood en wijn tegenover de op hem toesnellende Abraham in pseudo- Romeins kostuum. Deze deelt Melchisedek zijn overwinning mede op Kedor-Laomer en de Koningen. Achter Abraham houdt een man een steigerend paard bij de teugel, rechts van hem zijn enige ruiters in onderlinge strijd gewikkeld; op de bodem een verslagen krijger en een lopende hond. Op beide verkroppingen links en rechts reliëfs met respectievelijk een mannelijk en een vrouwelijk naakt, vruchtenguirlandes ophoudend. Links en rechts van de verkroppingen respectievelijk een man in Romeins kostuum en een naakt met helm, beiden in rolwerk; op de zijkanten van de verkroppingen cartouches. De architraaf vertoont een smal decoratief reliëf: in het midden een mascaron in sleufband, waaruit aan weerszijden acanthusranken met bloemen ontspringen, waarop een schuin liggende faun en faunswijfje; op de verkroppingen rolwerk met maskers en festoenen. De lijst om het reliëf in de bekroning is door middel van rolwerk verbonden met een zich daarachter bevindende schutting; aan weerszijden daarvan een afgewende chimère en bovenop twee staande putti, die ieder in beide handen een lint houden, waaraan vruchten hangen. Tussen beide putti een mascaron in rolwerk, bekroond door een soort vaas met vruchten. De opengewerkte wangen worden elk gevormd uit een chimère, door rolwerk verbonden met een zich daarboven bevindende satyr, die een lint met vruchten vasthoudt. Plint en architraaf zijn versierd met rozetten.

Vervaardiging
Vervaardiger: beeldhouwer: anoniem
Plaats vervaardiging: Mechelen
Datering: ca. 1550
Materiaal: eikenhout albast (mineraal)
Techniek: polychromie / vergulden
Afmetingen: h 121,5 cm. × b 81,0 cm. × d 19,5 cm.

Onderwerp
Wat: Judas Iscariot is revealed as Christ's betrayer (communion of Judas). Madonna: Mary sitting or enthroned, the Christ-child in her lap (or in front of her bosom) (Mary sometimes represented half-length), anthropomorphic ornamentthe meeting of Abraham and Melchizedek, the high priest and king of Salem, who brings bread and wine (Genesis 14:18-20)
Wanneer: 1550 - 1565. Waar. Commanderij van Sint Jan

Verwerving en rechten
Credit line: Bruikleen van mevrouw H.M. de Meester, Den Haag en de heer T.H. de Meester, Brussel
Verwerving: bruikleen 1994
Copyright: Publiek domein