File:COLLECTIE TROPENMUSEUM Beschilderde houten clanstaf met een leeuw als totem TMnr 6095-2.jpg

Nederlands: Houten beschilderde familiestaf, ook wel clanstaf genoemd, bestaande uit een bewerkte zwarte staf en een bruine leeuw op een geel plateau.

De leeuw is het totemdier van de Asakyire-clan. Van de leeuw wordt wel gezegd dat hij met zijn ogen open slaapt. De leeuw wordt daarom beschouwd als het dier van de waakzaamheid.

De staf bevindt zich in het Binnenhof en de Koninklijke stafkamer van het Paleis. Hij wordt gebruikt tijdens bijeenkomsten van de koningen en van de onderkoningen.

Zonder familie ben je niemand bij de Ashanti. Je familie maakt wie je bent, waar je vandaan komt en waar je bij hoort. De 'abusua', de Ashanti grootfamilie, omvat alle verwanten via de vrouwelijke afstammingslijn: ze zijn matrilineair. Het is alleen de vrouw die het familiebloed doorgeeft. Je familieleden zijn dan de moeder van je moeder (niet de vader), de broers en zussen van je moeder, de kinderen van je moeder's zussen (niet die van haar broers) en zo verder.

Maar de familie strekt zich uit tot ver buiten de groep van mensen waarmee men de werkelijke verwantschapsrelatie kan achterhalen, tot alle mensen van hetzelfde bloed, de clan (abusua kesee, lett. grote familie). In de sociale organisatie van de Ashanti kent men acht clans. Alle leden van een clan stammen af van eenzelfde, half mythische vooroudermoeder en worden daarom beschouwd als broers en zussen. Hoewel de werkelijke verwantschapsrelatie tussen twee mensen van dezelfde clan meestal zeer ver en onbekend is, mogen zij dientengevolge niet met elkaar trouwen.

Elke clan heeft haar eigen ontstaansmythe en een eigen, hiernaar verwijzend totemdier met een eigen karakter, dat de clanleden hun karaktereigenschap geeft. Zo kwam, nadat de aduana-clanmoeder uit de grond bij Asantemanso geboren werd, de hond tevoorschijn. Deze hond blafte en gaf de aduana-moeder daarmee het vuur. Alle mensen van de aduanaclan zijn, zoals de hond, slim, vaardig en stressbestendig. Welsprekendheid is een kwaliteit die oorspronkelijk aan de agona-clan toebehoort. De andere totemdieren zijn de havik, de kraai, de buffel, de vis, de kikker, de luipaard, de papegaai en de hond.

De vuurspuwende hond en de andere dieren zijn als symbool terug te vinden als top op familiestaven (abusua poma). Een familiestaf is een teken van vertegenwoordiging van een bepaalde clan. Familiestaven worden bijvoorbeeld gebruikt op begrafenissen. De vertegenwoordiger van de clan (abusuahene, 'familiekoning') in betreffende plaats, draagt dan de familiestaf mee. Een rood lint is om de nek van het dier op de staf geknoopt ten teken van rouw. De staf benadrukt de aanwezigheid van de clan als groep. Ook kan de clanvertegenwoordiger een staf meenemen naar bijeenkomsten in het paleis om duidelijk te maken dat hij spreekt namens de clan.